Göktürkçe: Revizyonlar arasındaki fark

İçerik silindi İçerik eklendi
AzerRail (mesaj | katkılar)
AzerRail (mesaj | katkılar)
Sayfa içeriği ' İçindekiler ' ile değiştiriliyor
1. satır:
[[Köktürükçe/İçindekiler | İçindekiler
== Genel Bilgiler ==
]]
 
 
Köktürük (Göktürk) Yazıtları; Türklerin bilinen ilk yazılı belgeleridir. Orkun ırmağı yanında bulunduğu için Orkun Yazıtları adı ile de anılır.
 
1893 yılında Danimarkalı dil bilimci Vilhelm Ludvig Peter Tomsen tarafından, Rus Türklük bilimcisi Vasili Vasilyeviç Radlof'un yardımıyla çözülmüş ve aynı yılın 15 Aralık günü “Danimarka Kağanlık Bilimler Akademisi'nde” bilim acununa açıklanmıştır.
 
 
== Özellikleri ==
 
 
*Arapça gibi sağdan sola yazılır.
*Lâtin tamgalarında olduğu gibi büyük, küçük tamga ayırımı yoktur.
*Sözcükler arasına boşluk konmaz; ayırmak için “:” imi kullanılır. Aynı oğurda tümce sonlarına da “:” imi konur.
*Eski Türkçede “F, Ğ, H, J, V” sesleri olmadığından, bunların simgeleyen tamgalar da yoktur.
*Tamgalar kalın-ince olmak üzere nitelenmektedir.
 
 
== Sesli Tamgalar ==
 
Orkun Yazıtlarında 4 ünlü tamga vardır. Hem ince hem de kalın olarak kullanıldıklarından bir tamga iki ses verir, dolayısıyla 8 ünlüye karşılık gelirler.
 
 
a : Sözcük başında uza ilk seslemde sessiz tamgadan sonra yazılmaz. Sözcüğün ikinci, üçüncü sözcüklerinde yer almaz. Sözcük sonunda kullanılır.
 
 
i : Sözcük başında yazılır. Ancak ikinci, üçüncü seslemlerde kullanılmaz. İlk seslemde Q uza c tamgalarından önce yazılmaz. İç seslemlerde de bu tamgalardan öñce yazılmaz. Sözcük sonunda kullanılabilir. İlk seslemde “o, u, ö, ü” varsa ikinci ve soñraki seslemlerde yazılır.
 
 
o : Sözcük başında kullanılabilir. Ancak q tamgasından önce kullanılmaz. “Ko-Ku” sesi verilmesi istenirse q tamgasının sonuna eklenir. İlk seslemde “o, u” varsa soñraki seslemlerde “o, u” yazmaya gerek yoktur. Ama ilk seslemde ayrı bir sesli varsa iç seslemlerde o, u yazmaya gerek vardır.
 
“u” tamgası olarak sözcük sonuna yazılabilir.
 
 
ü : Sözcük başında kullanılabilir. Ancak X tamgasından önce kullanılmaz. “Kö-Kü” sesi verilmesi istenirse X tamgasının sonuna eklenir. İlk seslemde “ö, ü” varsa soñraki seslemlerde “ö, ü” yazmaya gerek yoktur. Ama ilk seslemde ayrı bir sesli varsa iç seslemlerde “ö, ü yazmaya gerek vardır.
 
“ü” tamgası olarak sözcük sonuna yazılabilir.
 
== Sessiz Tamgalar ==
 
 
== Yalın Tamgalar ==
 
 
== Ünlülü Sessizler ==
 
 
 
== Birleşik Sessizler ==
"https://tr.wikibooks.org/wiki/Göktürkçe" sayfasından alınmıştır