Linux İşletim Sistemi/Linux Komutları/Dosya ve Klasör komutları

ls

ls komutu salt olarak kullanıldığında aktif klasördeki dosya ve klasörleri listeler. Dosya ve klasörler farklı renklerde gösterilir. İstenirse belirli bir klasör veya dosya belirtilip o klasörün içeriği veya dosya listelenebilir. Dosya/klasör adı belirtirken joker karakterler (*,?) kullanılabilir. Örnekler:

ls

Bu komut aktif klasördeki tüm dosya ve klasörleri listeler.

ls Belgeler

Bu komutla aktif klasördeki Belgeler klasörünün içeriği görüntülenir.

ls ..

Bu komutla bir üst klasörün içeriği listelenir.

ls ../*.htm

Bu komutla bir üst klasördeki uzantısı htm olan dosyalar listelenir.

ls ~

Bu komutla home dizininizin içeriği görüntülenir.

ls ../../Klasor1/Klasor2/deneme.htm

Bu komutla iki üst klasördeki Klasor1 klasöründeki Klasor2 klasöründeki deneme.htm dosyası listelenir.

ls deneme.htm

Bu komutla aktif klasördeki deneme.htm dosyası listelenir.

ls a?e.htm

Bu komutla aktif klasördeki ilk harfi a olan, üçüncü harfi e olan, uzantısı htm olan, ismi üç harfli olan dosyalar listelenir.

l parametresi

ls komutu l parametresiyle kullanıldığında dosya ve klasörleri ayrıntılı olarak listeler. Örnek:

ls -l ../deneme

Bu komut bir üst klasördeki deneme klasörünün içeriğini ayrıntılı olarak listeler. Eğer bir üst klasörünüzde deneme klasörü varsa deneme klasörünüzdeki dosya ve klasörlere bağlı olarak şuna benzer bir çıktı almanız gerekir.

-rwxr-xr-x 1 bekir users 20974 Mar  8  2009 ascii.pdf
-rwxr-xr-x 1 bekir users  1423 Mar  6 15:54 Ayarlar Listesi.txt
drwxr-xr-x 2 bekir users  4096 Mar  7 12:05 Resimler

Bu çıktıdaki ilk karakterler ilgili ögenin dosya mı yoksa klasör mü olduğunu belirtir. İlk karakter d ise ilgili öge klasördür, - ise dosyadır.

Bu çıktıdaki ikinci, üçüncü ve dördüncü karakterler ilgili dosya veya klasöre, dosya veya klasörün sahibi olan kullanıcının neler yapabileceğini belirtir. Beşinci, altıncı ve yedinci karakterler dosya veya klasörün sahibi olan grubun dosya veya klasöre yapabileceklerini belirtir. Sekizinci, dokuzuncu ve onuncu karakterler ise diğerlerinin dosya veya klasöre neler yapabileceğini belirtir.

Linux'ta bir dosya veya klasörün bir kullanıcı sahipliği bir de grup sahipliği vardır. Varsayılan durumda dosya veya klasörün sahibi olan kullanıcı hangi gruptaysa o grup dosya veya klasörün grup olarak sahibidir. Ama istenirse bir dosya veya klasörün kullanıcı sahipliği ve/veya grup sahipliği değiştirilebilir. (ileride göreceğiz) Bu durumda bir kullanıcının grup olarak sahibi, o dosya veya klasöre sahip olan kullanıcının grubu olmayabilir.

Bütün izinleri açılmış bir dosya şöyle gözükür:

-rwxrwxrwx

Bütün izinleri kapatılmış bir dosya da şöyle gözükür:

----------

r: Okuma iznini belirtir.
w: Yazma iznini belirtir.
x: Yürütme iznini belirtir.

-rwxr-x---

Bu çıktıdan ilgili ögenin bir dosya olduğunu, sahibinin her türlü izninin olduğunu, grubunun okuma ve yürütme izninin olduğunun ama yazma izninin olmadığının ve diğerlerinin de ilgili dosyayla ilgili hiçbir izinlerinin olmadığını anlayabiliyoruz.

Şimdi az önceki çıktıya geri dönelim:

-rwxr-xr-x 1 bekir users 20974 Mar  8  2009 ascii.pdf
-rwxr-xr-x 1 bekir users  1423 Mar  6 15:54 Ayarlar Listesi.txt
drwxr-xr-x 2 bekir users  4096 Mar  7 12:05 Resimler

Bu çıktıdaki ikinci sütun ilgili dosya veya klasöre yapılan "hard link" sayısını verir. Şimdilik bize "hard link", "soft link" gibi kavramlar biraz ağır geleceği için bu sütunu açıklamıyorum.

Üçüncü sütun ilgili dosya veya klasörün sahibini verir. (kullanıcı olarak)

Dördüncü sütun ilgili dosya veya klasörün grup olarak sahibini verir.

Beşinci sütun ilgili dosya veya klasörün boyutunu byte olarak verir. Ancak burada dikkat etmemiz gereken nokta klasörlerlerin içlerinin boyutunu değil, kendi boyutlarını vermesidir. Linux'ta bir klasör oluşturduğumuzda klasörün içi boş olsa bile Linux 4 KB'lık bir alanı klasör için ayırır ve alanda klasörle ilgili metadata denilen bilgiler tutulur.

Altıncı, yedinci ve sekizinci sütun ilgili dosya veya klasörün son değiştirilme zamanını verir. Eğer dosya ya da klasör içinde bulunduğumuz yılda değiştirilmişse yılı vermez, bunun yerine saati verir. Eğer bulunduğumuz yıldan eski bir zamanda değiştirilmişse yılı verir, saati vermez.

Son sütun ise ilgili dosya veya klasörün ismini verir.

a parametresi

ls komutunun gizli dosya ve klasörleri de göstermesini sağlar. Linux'ta gizli dosya ve klasörler . (nokta) karakteriyle başlar. Örnek:

ls -a

Bu komut aktif klasördeki bütün dosya ve klasörleri gizlileriyle birlikte gösterir.
NOT: Linux, her yeni klasör oluşturulduğunda ilgili klasöre otomatik olarak . ve .. gizli klasörlerini yerleştirir. Bu klasörler tahmin edebileceğiniz gibi geçerli klasör ve bir üst klasörü temsil ederler.

R parametresi

ls komutunun ilgili klasörü alt klasörleriyle beraber listelemesini sağlar. Deneyin, bu parametreyi çok seveceksiniz.

h parametresi

l parametresiyle birlikte kullanıldığında anlam kazanır. Dosya boyutlarını kolayca okunabilecek şekle dönüştürür. Örnek:

ls Belgeler -lh

Komutunu verdiğimizde aktif klasördeki Belgeler klasörünüzdeki dosya ve klasörlerler temsil edilebilecek en uygun türle gösterilirler. (byte, KB, MB veya GB) Bu sayede ilk bakışta dosyanın büyüklüğünü anlayabilirsiniz.

NOT: Parametre kullanırken birden fazla parametre kullanacaksanız parametreleri ard arda eklersiniz. Her parametre için farklı bir tire işareti kullanmazsınız ve parametrelerin sırası da önemli değildir. Örnek:

ls -laRh Belgeler

Bu komut aktif klasördeki Belgeler klasöründeki tüm dosya ve klasörleri, gizliler dahil olmak üzere, ayrıntılı olarak, alt klasörler de dahil olmak üzere ve dosya ve klasörlerin boyut bilgilerini kolay okunur şekilde vererek listeler.

NOT: ls komutu için özel olmak üzere dosya/klasör argümanıyla, parametre argümanının yerini değiştirebilirsiniz. Örneğin

ls -laRh Belgeler
ls Belgeler -laRh

Yukarıdaki her iki komut da çalışacaktır.

NOT: Linux komutları ve dosya/klasör adları büyük-küçük harf duyarlıdır.

cd

cd, dizinler arasında geçiş yapmak istediğimizde kullanabileceğimiz bir komuttur. Yani aktif dizini değiştirir. Kullanım:

cd klasor

Eğer klasörün başına / işaretini koyarsak Linux ilgili klasörü en üst klasörde arayacaktır, aksi takdirde aktif klasörde arayacaktır. Örnek:

cd /home/bekir/Belgeler

Bu komutla en üst klasöre bağlı home klasöründeki bekir klasöründeki Belgeler klasörü etkin hale getirilecektir. Yani komut isteminde bu klasörün içine girilecektir.

cd Müzik/Avril

Bu komutla aktif klasördeki Müzik klasöründeki Avril klasörüne girilir.

cd Müzik/..

Bilin bakalım bu komutla nereye girilir? Cevap basit: bu komutla bulunduğunuz klasörde kalırsınız.

cd .

Bu komutla da bulunduğunuz klasörde kalırsınız. Nokta işareti aktif klasörü belirtir.

NOT: Şimdiye kadar fark etmişsinizdir. Ama yine de ben söyleyeyim. Linux'ta herhangi bir komuta argüman olarak dosya/klasör adı veriyorsak bu dosya/klasör adını salt ad şeklinde verebileceğimiz gibi son derece karmaşık yol bilgileriyle beraber de verebiliriz. Salt ad şeklinde verdiğimizde aktif klasördeki dosya veya klasörlerle işlem yapılır. Yine bütün komutlar için klasör belirtirken .., . ve ~ özel işaretleri geçerlidir.

NOT: Yalnızca cd komutuna ve .. özel klasörüne özel olmak üzere cd.. gibi bir kullanım geçerlidir. Ancak cd../.. gibi bir kullanım elbette ki geçerli değildir. Diğer bütün klasörlerde klasör adını cd komutundan ayırmak gerekir.

NOT: Linux'ta bütün komutlarda geçerli olmak üzere bir komuta bir kelimeden fazla (yani boşluk içeren) bir argüman vermemiz gerekiyorsa ilgili metni çift tırnak arasına alırız. Örnek:

cd "Yeni Dizin"

Bu komutla aktif klasördeki Yeni Dizin klasörü aktif hale getirilir.

pwd

Geçerli dizini ekrana yazar.

mkdir

Yeni dizin oluşturmak için kullanılır. Örnek:

mkdir "../../Klasör/Yeni Klasör"

Bu komut iki üst klasördeki Klasör klasöründe Yeni Klasör adıyla bir klasör oluşturur.

rmdir

Dizin silmek için kullanılır. Ancak silinecek dizinin içinin boş olması gerekir. Örnek:

rmdir "../../Klasör/Yeni Klasör"

Bu komutla az önce oluşturduğumuz klasörü sildik.

NOT: Bu komut klasörleri çöp kutusuna taşımadan, direkt olarak siler.

touch

Boş bir dosya oluşturur. Örnek:

touch Deneme/Ornek.txt

Bu komut aktif klasördeki Deneme klasöründe Ornek.txt isminde boş bir dosya oluşturur.

cp

cp komutu dosya ya da klasör kopyalamaya yarar. Örnek:

cp Deneme/Ornek.txt .

Bu komut aktif klasördeki Deneme klasöründeki Ornek.txt dosyasını (az önce oluşturduğumuz dosya) geçerli klasöre kopyalar.

cp Deneme/Ornek.txt Ornek2.txt

Bu komut ise aynı işlemi dosyanın ismini Ornek2.txt olarak değiştirerek yapar. (klasör belirtmediğimizde aktif klasör sayılıyordu)

NOT: Klasörleri özyinelemeli kopyalamak için -r değişkeni kullanılmalıdır.

mv

Dosya taşımaya yarar. Dosyaları kopyalamak yerine taşıması haricinde cp ile aynı özelliklere sahiptir.Dosya ismi değiştirmeye de yarar.

rm

Dosya silmeye yarar. Örnek:

rm Deneme/Ornek.txt Ornek.txt Ornek2.txt

Bu komutla şimdiye kadar oluşturduğumuz bütün dosyaları sildik. Bu komut silmeden önce onay ister. y yazıp enter'a basarsak silinir, n yazıp enter'a basarsak silinmez. Yine rmdir'de olduğu gibi bu komutta da dosyalar çöp kutusuna taşınmadan, direkt olarak silinir.

NOT: Bu komutta olduğu gibi rmdir, touch, mkdir, cp ve mv komutlarında da çoklu dosya/klasör belirtme yöntemini kullanabilirsiniz. Örnekler:

rmdir "Yeni Dizin" "Yeni Dizin_1" "Yeni Dizin_2"
touch dosya1.txt dosya2.txt
cp dosya1.txt dosya2.txt Resimler

Birinci komutta aktif dizindeki Yeni Dizin, Yeni Dizin_1 ve Yeni Dizin_2 klasörleri silinir. İkinci komutta aktif klasörde dosya1.txt ve dosya2.txt dosyaları oluşturulur. Son örnekte de bu oluşturulan dosyalar aktif klasördeki Resimler klasörüne kopyalanır.

NOT: rmdir komutu rm'den farklı olarak silme için onay istemez ve klasörlerin içinin boş olması gerekir.

NOT: cp ve mv komutlarıyla en sık yaşayabileceğimiz aksilik hedef klasörde zaten aynı isimde dosya olmasıdır. Bu durumda komut istemi "Üstüne yazılsın mı?" diye sorar. y yazıp enter'a basarsanız üzerine yazılır, n yazıp enter'a basarsanız kopyalama/taşıma gerçekleşmez. Ancak bu durum touch ve mkdir için geçerli değildir. Bu komutlar benzer bir durumla karşılaştığında dosya/klasör oluşturulmaz. Eğer çoklu dosya/klasör belirtme yöntemini kullanmışsak bu durumda bu aksilik yalnızca ilgili dosya/klasörü etkiler, komutun çalışmasını tümden bitirmez.

chown

Bir dosya veya klasörün sahibini (kullanıcı olarak) değiştirmeye yarar. İstenirse çoklu dosya/klasör belirtimi yapılabilir. Örnek:

chown ayse Klasor dosya.txt

Bu komutla aktif klasördeki Klasor klasörünün ve dosya.txt dosyasının sahibi ayse olarak değiştirilir.

chgrp

chown komutuna benzerdir. Ancak chown komutundan farklı olarak dosya veya klasör(ler)in kullanıcı sahipliği değil grup sahipliği değiştirilir. Örnek:

chgrp disk Klasor dosya.txt

Bu komut aktif klasördeki Klasor klasörünün ve dosya.txt dosyasının sahibini disk denilen grup yapar. Pardus 2009.1'de tanımlı gruplar: users, disk, wheel, audio, dialout, video, pnp, removable, power ve pnpadmin'dir. Pardus'ta oluşturulan bir kullanıcı ön tanımlı olarak users grubuna dahil edilir. Açıkçası bir ev kullanıcısı için gerek chown, gerekse chgrp (özellikle chgrp) son derece gereksiz komutlardır. Bu komutlar daha çok yüzlerce kullanıcısı olan sistemler ve server görevi yapan bilgisayarlar için tasarlanmıştır.

NOT: chown veya chgrp ile bir klasörün bilgilerini değiştirdiğimizde bu, o klasörün içindeki dosya ve klasörlere etki etmez.

NOT: chown veya chgrp ile bir dosya veya klasörün özelliklerinde değişiklik yaptığınızda bunun sonucunu görsel arayüzlü dosya yöneticinizde görebilmeniz için "yenile" düğmesine veya F5 tuşuna basmanız gerekebilir.

NOT: Her Linux sisteminde root adında sınırsız yetkilere sahip olan bir kullanıcı vardır. İstersek chown ile bir dosya veya klasörün sahibini root yapabiliriz. Ancak normal şartlar altında bunu gerçekleştiremeyiz. Örneğin:

chown root Klasor dosya.txt

komutunu verdiğimizde komut istemi yetkimiz olmadığı gerekçesiyle bu işleme izin vermeyecektir. Bu engellemeyi aşabilmek için komut isteminde root moduna geçmeliyiz. Bunun için komut isteminde sudo su komutunu veririz:

sudo su

Bu komuttan sonra bizden root şifremiz istenecektir. Şifrenizi giriniz. Şifrenizi girerken ekranda şifre girdiğinizi belli edecek bir değişiklik olmaz. Ancak endişelenmeyin. Bu komut isteminin bir özelliğidir. Şifrenizi girip enter'a bastıktan sonra komut isteminde her komut beklenen satırın başında çıkan klasik kullanıcı@bilgisayar klasör $ yazısı bilgisayar klasör # olarak değişir. Bu değişim olduğunda root modundasınız demektir. Şimdi

chown root Klasor dosya.txt

komutunu verin. Artık aktif klasördeki Klasor klasörünün ve dosya.txt dosyasının kullanıcısını root olarak değiştirdiniz. Şimdi dosya.txt dosyasında değişiklik yapıp kaydetmeyi deneyin veya Klasor klasörünün içinde yeni bir dosya oluşturmayı veya içindeki dosyalardan birini silmeyi deneyin. Bunlardan hiçbirini başaramayacaksınız, çünkü bu dosya ve klasör artık root'un oldu. Linux sistemlerinde root olarak oturum başlatmak mümkün değildir. Bu güvenlik nedeniyle alınmış bir önlemdir. Çünkü root yetkilerine sahip bir kullanıcı sistemi çok kolay çökertebilir. Herhalde içeriği değiştirilemeyen bir klasör veya dosya istemezsiniz. O halde şimdi Klasor klasörünün ve dosya.txt dosyasının sahibini eskisine çevirin. Bunun için de root modunda olmanız gerekiyor.

chmod

Az önce bir dosya ve klasörün sahibini root yaptık. Bunun sonucunda normal kullanıcı olarak bu dosya ve klasörlerle ilgili çeşitli işlemlerden mahrum kaldık. Acaba bu engellemeler nasıl belirleniyor. Yani dosyanın sahibini root yaptığımızda dosyanın içeriğini değiştiremeyeceğimizi kim belirliyor? İşte bütün bunları o dosyanın sahibi olan kullanıcı belirleyebiliyor. ls komutunun -l seçeneğini anlatırken dosya/klasör izinlerinden bahsetmiştik. Şöyle bir şeydi:

rwxr-x---

Buradan dosya/klasörün sahibinin dosya/klasöre her şeyi yapabileceğini, dosya/klasörün grup olarak sahibinin dosya/klasörü okuyup yürütebileceğini ama yazamayacağını, diğerlerinin ise dosya/klasörle ilgili hiçbir şey yapamayacağını anlamıştık. İşte chmod komutu ile bu izinleri değiştirebiliriz. Ama bunun için komut istemini dosya/klasörün sahibinin açması, eğer dosya/klasörün sahibi root ise root moduna geçilmesi gerekir. Şimdi dosya.txt dosyasının sahibini root yapalım, ancak tabii ki önce root moduna geçelim:

chown root dosya.txt

Artık dosya.txt dosyasının içeriğini değiştirip kaydedemeyiz. Şimdi ls -l komutunu verelim ve çıktısına bakalım. Bizi ilgilendiren dosya.txt dosyasının izinleri. Bu dosyanın izinleri bende şu şekilde:

rw-r--r--

Yani dosyayı herkes okuyabiliyor, ama yazma işlemini sadece root yapabiliyor. Şimdi şu komutu verelim:

chmod og+w dosya.txt

Bu komutla other (diğerleri) ve grup sahiplerine yazma hakkı verdik. Şimdi siz users grubundaki birisi olarak veya bambaşka birisi olarak dosyayı değiştirip kaydetme iznine sahip oldunuz. (Dosyanın sahibini root olarak değiştirirken grup sahibine ellememiştik, grup sahibi users olarak kalmıştı.) Benzer şekilde bu verdiğimiz izinleri geri almak için

chmod og-w dosya.txt

komutu veririz. Başka bir örnek:

chmod ugo+wxr dosya.txt

Burada herkese bütün izinleri veriyoruz. Tahmin edebileceğiniz gibi bu komutlarda u harfi ilgili dosya veya klasörün kullanıcı olarak sahibini, g harfi grup olarak sahibini ve o harfi de diğerlerini belirtiyor. + işareti belirtilen kullanıcı(lar)a izin(ler) vermek istediğimizi - işareti de var olan izin(ler)i iptal etmek istediğimizi belirtiyor. Son olarak w, x, r harfleri de izin türlerini belirtiyor.

Notlar:

root kullanıcısı, ilgili dosya veya klasörün sahibi kim olursa olsun, bütün izinleri geçersiz kılma yetkisine sahiptir.
chmod komutuyla çoklu dosya/klasör belirtme yöntemi kullanılabilir.
x izini klasörler için çok önemlidir. Klasörün içini görme, veya görememe anlamına gelir. Yani dosya gizlemeyi bu şekilde Windows'tan çok daha güvenli bir şekilde yapabilirsiniz. root şifresini bilmeyen hiç kimse klasörün içindekileri göremez.
w izini klasörler için klasöre yeni bir dosya veya klasör ekleyebilme veya var olan dosya/klasörü silebilme anlamına gelir.
r izini klasörler için pratikte x ile aynı anlama geliyor. Pardus'ta x izniniz olmayan bir klasöre girdiğinizde klasörün durum çubuğunda "erişim engellendi" diyor. Ancak r izniniz olmayan bir klasöre girdiğinizde ise "dizine girilemedi" diyor. Ama sonuçta her iki durumda da o klasördeki dosya ve dizinleri göremiyorsunuz.
w izniniz olmayan bir dosyayı istediğiniz gibi silebilir veya taşıyabilirsiniz. w izni yalnızca dosyanın içeriğini değiştirmenizi kısıtlar.
r izniniz olmayan bir dosyayı açamazsınız, hatta dosyanın önizleme özelliği varsa (örneğin jpg dosyaları) önizlemesi bile kapatılır. Ayrıca r izni dosya/klasör kopyalamaya da engeldir ancak taşımaya engel değildir. Ancak bunun çözümü de basittir. Bir üst klasörün w iznini kapatırsınız.
x izni dosyalar için yalnızca çalıştırılabilir dosyalarda anlam kazanır. Örneğin kullanıcıların bir programı çalıştırmasını istemiyorsanız bu izni kapatırsınız. Çalıştırılabilir dosyalar için r izni çalıştırılabilir dosyanın makine kodunu görmek ve w izni de makine kodunu değiştirmek anlamına gelir.
Dosya/klasör özelliklerini değiştirdikten sonra normal görsel arayüzlü dosya yöneticide değişiklikleri görebilmem için birkaç kez F5'e basmam hatta bazen dosya yöneticiyi kapatıp açmak zorunda kaldım, sizde de benzer durumlar olursa telaşlanmayın.
Varsayılan durumda çalıştırılabilir dosyaların kullanıcı ve grup sahibi root'tur ve grup ve other kullanıcıları için x ve r izinleri açılmış ama w izni kapatılmıştır. Çünkü bir çalıştırılabilir dosyanın makine kodunu değiştirdiğiniz zaman program bozulabilir.
x izni klasörler için tıpkı r gibi kopyalamaya engel ama taşımaya engel değildir.
Diyelim ki her türlü izne sahip olduğunuz bir klasör var. Ama bu klasörün içindeki bir dosyaya r izniniz yok ve klasörü kopyalamak istiyorsunuz. Bu durumda klasörü, içinde o dosya olmadan kopyalayabilirsiniz. Yani diğer dosyaları hatasız bir şekilde kopyalarsınız.
x izni dosyalar için kopyalama ve taşımaya engel değildir.
Burada hep dosya/klasör sahibini root yapıp izinleri değiştirerek root şifresini bilmeyen kullanıcılara çeşitli kısıtlamalar getirilmesini sağladık. Ama elbette ki bunu illaki bu şekilde yapmak zorunda değilsiniz. Örneğin sisteminizde iki normal kullanıcı var. Kendinize ait olan dosyaların izinleriyle oynayarak sistemdeki diğer kullanıcının dosyalarınızla serbestçe oynamasına engel olabilirsiniz.
Pardus 2009.1'de dosya ve klasörlerin varsayılan izinleri şu şekildedir: rwxr-xr-x. Yani varsayılan durumda sisteminizdeki diğer kullanıcılar dosya ve klasörlerinizi görebilir ama değiştiremezler.
Linux'ta mevcut dosya ve klasörlerle işlem yapan ve çoklu dosya/klasör işleme yeteneğine sahip olan bütün komutlarla ? ve * joker karakterleri kullanılabilir. Örnekler:

mv *.jpg "Resim Dosyaları"
chmod ugo+rwx *~

Birinci komutta aktif klasördeki bütün jpg uzantılı dosyalar "Resim Dosyaları" klasörüne taşınıyor. İkinci komutta da sonu ~ ile biten dosyaların (yedekleme dosyaları) izinleri herkese açılıyor.

17. İstersek joker karakter kullanabileceğimiz bütün komutlarda joker karakterli belirtimle birlikte normal belirtim de yapabiliriz. Örnek:

chgrp wheel ?b* dosya.txt

Bu komutla ikinci harfi b olan dosya/klasörler ve dosya.txt dosyasının grup sahibi wheel olarak değiştiriliyor.

cp *.jpg *.png *.gif "Resim Dosyaları"

Bu komutla uzantısı jpg, png ve gif olan tüm dosyalar Resim dosyaları klasörüne kopyalanıyor.

mv *.odf word.doc dene.htm Belgeler

Bu komutla odf uzantılı tüm dosyalar, word.doc dosyası ve dene.htm dosyası Belgeler klasörüne taşınıyor.

18. Eğer bir dosya veya klasörün isminin değiştirilememesini istiyorsak bir üst klasörün w iznini kapatırız.

19. Şimdiye kadar öğrendiğimiz komutlar içinde çoklu dosya/klasör belirtimine izin verenler: ls, mkdir, rmdir, touch, cp, mv, rm, chown, chgrp ve chmod. Yani cd ve pwd hariç hepsi. Zaten bu iki komutun mantıksal olarak çoklu dosya/klasör belirtimine izin vermeleri mümkün değil. Zaten pwd komutu argüman bile almıyor.

tar

tar, Linux'ta dosya/klasör arşivlemeye yarayan bir komuttur. Yani Windows'taki Winrar'a benzer. Ancak dikkat: bu komut bir veya birden fazla dosya veya klasörü bir arşiv dosyası içinde saklamaya yarar. Sıkıştırma yapmaz. Örnek kullanım:

tar cvf yedek.tar dosya.pdf deneme.txt Klasor

Bu komutla dosya.pdf, deneme.txt dosyaları ve Klasor klasörü yedek.tar dosyasında arşivlenir. Elbette ki dolaylı olarak Klasor klasöründeki dosya ve klasörler de bu arşive girmiştir. Şimdi şu komutu vererek arşivdeki dosya ve klasörleri dışarı çıkaralım:

tar xvf yedek.tar

Bu komut yedek.tar dosyasındaki tüm dosya ve klasörleri aktif klasöre çıkaracaktır.

tar komutu parametreleri

-c Create: tar klasörünün yaratılacağını belirtir.

-x Extract: bir tar klasörünün açılacağını belirtir.

-t Tabel of contents: bir tar klasörünün iceriğinin listeleneceğini belirtir.

-v Verbose: bir tar klasörünün yaratılırken ya da açılırken elden geçen dosyaların isimlerini ekrana listelemek icin kullanılır.

-z : tar klasörünün sıkıştırılmış bir dosya olarak kullanılacağını belirtir.Gunzip kullanılacaktır.

-f File: yaratılacak,açılacak ya da içindekiler tablosu listelenecek tar klasörünün adının komut satırında verileceğini belirtir.

gzip

tar dosyalarını sıkıştırmaya yarar. Örnek:

gzip yedek.tar

Bu komutla yedek.tar dosyanızın adı artık yedek.tar.gz olur. Bu yöntem dosyalarınızı az da olsa sıkıştırmaya yarar. Benim arşivimi 40.8 MB'tan 40.4 MB'a sıkıştırdı :) Şimdi bu sıkıştırdığımız arşivi eski haline getirelim:

gzip -d yedek.tar.gz