Mentör Öğretmenlik/Koçluk

Koçluk nedir?

Koçluk terimi İngilizce’de ulaşım aracı anlamına gelen “coach” kelimesinden gelmektedir. 19. yüzyıl İngiltere’sinde bu kelime öğrencileri sınavlara hazırlayan özel ders öğretmenlerini tarif etmek için kullanılmıştır.

Ulaştırma için kullanılan bu kelimenin öğretmen için kullanımına dönüşümü 19. yüzyılda öğrencilerin öğretmenlerini, Onları sınavlara hazırlayan bir araç gibi görmesi nedeniyle olmuştur. Mentörlükte ilgili daha güncel algılarda, “koç” kelimesi danışanın içsel yolculuğunda rehberlik eden ya da yardımcı olan gibi metaforik anlamlarda kullanılmaktadır. Koç danışana, akli ya da uygulama becerilerini iyileştirerek yeteneklerini geliştirmesi için yardımcı olmaktadır (Skagen 2004).

Kökeni

Koçluk esasında bir mentörlük biçimi olarak Amerikan sporlarında gelistirilen geliştirilmiştir. Norveç futbol koçu Knut Rockne mentör konseptinde spor koçluğuna öncülük etmiştir. Buna rağmen, tenis koçu Timothy Gallwey mentör olarak danışanın içsel yolculuğuna rehberlik edilmesi anlamında koçluğu tanıtmıştır. Gallwey iyi bir tenis oyuncusu olmanın anahtarının “içsel oyun”a hükmetmek olduğunu iddia etmektedir. “Tenisin İçsel Oyunu” isimli kitabı koçlukta Myles Downey ve John Whitmore gibi bir çok isime ilham kaynağı olmuştur.

Gallwey teniste oyuna hakim olmak için önemli olanın rahat ve konsantre olmak olduğunu ileri sürmektedir. Oyuncu kendini eleştirmemeleri ya da basarileri konusunda hüküm vermemelidir. Çelişkili bicimde, bir oyunu kazanmanın sırrı çok fazla zorlamamaktır. Oyuncu kazanmaya değil oyuna konsantre olmalıdır. Enerjinin ve kaynakların açığa çıkmasını ve performansın en üst seviyeye çıkarılmasını sağlamak için sakinlik durumunu korumak zorunludur. Bu esasında bizim bir parçamızdır ve sonradan öğrenilmesi gereken bir durum değildir. Fakat, bunu yapmamızı engelleyecek bazı kötü alışkanlıklar edinmiş olabiliriz. Bu üretken duruma ulaşmak için davranışlarımızı analiz etmek yerine kendimiz için başarılı bir imaj çizmeliyiz. Eksikliklerimizi olumsuz biçimde yargılamayı bırakmalıyız. Bunu yapmak, bir yandan eylemlerimizi gözlemlemek ile diğer yandan da bu gözlemleri değerlendirmek arasında ayırım yapmayı gerektirir. Gallwey bu ideal durumu Csikszentmihalyi'nin akış kavramı (notion of flow) ile benzerlikler taşıdığı yönünde tanımlamaktadır (Skagen 2004). Mentörlük olarak koçluk daha sonraları yönetici koçluğu, is dünyası koçluğu ve yasam koçluğu olarak tanıtılmıştır. Bunlara ek olarak da koçluğun çeşitli türleri de ortaya çıkmaktadır. Koçluk terimi bugünkü kullanımı, bir kişinin diğerine belirli bir alanda yetenekleri ile ilgili azami potansiyeli gerçekleştirmesi için yardım ettiği konuşma yönteminden daha fazlasını ifade etmemektedir (Skagen 2004).

Kaynakça

• Skagen, Kaare (2004) I veiledningens landskap. Kristiansand: Høgskoleforlaget.