Türkçe/Yazım ve noktalama/Noktalama işaretleri

Virgül

Cümlede anlamı belirtmek, sıralı kelimeleri ayırmak gibi görevlerde kullanılır. İçinde virgül bulunan cümle yapısı bakımından sıralı cümledir.
Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için konur.

Örnek

Kardeşi marketten süt, yoğurt, ekmek, meyve suyu, şeker ve sakız almış.
Genç, doktora derdini anlattı.
Saniye Hanımefendi, merdivenlerde oğlunun ayak seslerini duyar duymaz, hasretlisini karşılamaya atılan bir genç kadın gibi koltuğundan fırlamış ve ona kapıyı kendi eliyle açmaya gelmişti.

İkinci örnekteki gibi yerlerde kullanılan virgül anlam karışıklığını önler. O cümlede virgül olmasa "Genç doktora derdini anlattı." şeklinde bir anlam çıkar.

Nokta

Cümlenin bittiğini gösteren noktalama işaretidir. Bazı kısaltmaların sonuna konur. Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur. Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur. Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur. Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.

Örnek

Manzara o kadar güzeldi ki ağzım bir karış açık kaldı.
Bugün işe çok geç geldi.
Ben yarın gideceğim.
Kardeşim pazardan geliyor.
Alb. (albay), Dr. (doktor), Yrd. Doç. (yardımcı doçent)
3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XIV. Louis
3, 4 ve 7. maddeler; XII – XIV. yüzyıllar arasında
1. A. B. II. VI.
29.5.1453, 29.X.1923

Soru İşareti

Soru sorulduğu zaman veya doğruluğu kesin olmayan bilgilerin yanında yazılır.

Örnek

Çok geç kalmadın mı?
Bu saate kadar neredeydin?
O ressam 1204'te (?) doğdu.

Ünlem İşareti

Sevinç, şaşkınlık, kızma gibi anlamlar ifade eden cümlelerde kullanılır. Alay bildirmek için ise parantez içine alınarak kullanılır.

Örnek

Yaşasın, sınavda birinci olmuşum!
A, karşıdaki dayın!
Okulun çalışkan (!) öğrencilerindenmiş.

Noktalı Virgül

Cümle içinde farklı sıralı kelimeleri ayırırken kullanılır.

Örnek

Şeftali, erik, yaz; portakal ve mandalina kış meyveleridir.
Dün pazardan erik, elma, armut; domates, salatalık ve patlıcan aldım.

İki Nokta

Açıklama veya alıntı yaparken kullanılır.

Örnek

Ona şunu söyledim: "Çok dikkatli olman gerekir."
Böyle bir şey demişti: "Kimseye güvenme."

Üç Nokta

Tamamlanmamış cümlelerde ve yazılmaması gereken sözcüklerin yerine ve anlamı pekiştirmek için kullanılır.

Örnek

Nerede o eski günler...
Yapsam ne eder, yapmasam ne...
Adam hep ... diyor.