Vikikitap'ı Kullanma/Var olan bir kitaba katkıda bulunma

Yeni bir kitap mı başlatmalı yoksa var olan bir kitaba katkıda mı bulunmalı?

Genelde, bilgilerini burada paylaşmak isteyen yeni kullanıcılar yeni bir kitap başlatma eğilimindedirler. Ancak bu her zaman iyi bir fikir olmayabilir. Vikikitap'ta birçok konuda birçok kitap vardır. Yeni kitap başlatmadan önce Vikikitap'ta, konusu yazacağınız kitabın konusuyla eşleşen bir kitap olup olmadığını araştırmalısınız.

Yazmayı planladığınız konuyu anlatan ve hedefi hedeflerinizle örtüşen bir kitap bulduğunuzda öncelikle bu kitaba katkıda bulunmayı deneyin. Aynı konuyu işleyen birden fazla kitap yazmaktansa insanların güçlerini birleştirip tek bir kitaba odaklanması çok daha güzel ve kaliteli işlerin ortaya çıkmasını sağlayacaktır.

Bu sayfada var olan kitaplara nasıl katkıda bulunacağınız anlatılacaktır. Ancak bu, vikiyazarların Vikikitap'ta yapabileceği tek şey değildir. Bu kitabın daha sonraki bölümlerinde yeni kitapların sıfırdan nasıl yazılacağı da anlatılacaktır.

Kitap tanımları

Her kitabın bir tanıma ihtiyacı vardır. Kitap tanımı, kitabın hedeflerini ve hangi doğrultuda gelişeceğini anlatır, bu sayede vikiyazarlar kitap üzerinde ortaklaşa çalışabilirler. Bir tanım bariz veya dolaylı olarak aşağıdaki bilgileri içermelidir:

Hedef kitle

Kitap kimin için yazılıyor? Farklı hedef kitleleri farklı arkaplan bilgisine sahiptir, ki kitap da bu arkaplan üzerine oturtulur. Bazen belirli bir hedef kitlesi yerine ön gereklilikleri (kitabı okumaya başlamadan önce bilinmesi gereken şeyler) belirtebilirsiniz. Kitabı okuyan herkesin aynı seviyede olduğundan emin olduğunuzda bir sürü arkaplan bilgisi anlatmaktan kurtulmuş olur ve daha ileri bilgileri yazmaya odaklanabilirsiniz.

Konu

Kitabınız ne hakkında?

Kapsam ve derinlik

Hangi konu hakkında yazdığımızı biliyoruz, ancak konunun ne kadarını hangi derinlikte kapsayacağız? Hangi detayları anlatacağız veya anlatmayacağız? Kapsam konunun ne kadarını anlatacağımızı, derinlik ise konuda ne kadar detaya ineceğimizi belirtir.

Aynı konudaki iki kitabın birbirinden tamamen farklı tanımları olabilir. Hedefinizdeki kitabın konusuyla aynı konuya sahip, ancak tanımı hedefinizdeki tanımla uyuşmayan bir kitap varsa yeni bir kitap başlatabilirsiniz. Eğer kitabın tanımı da hedefinizle uyuşuyorsa bu sefer o var olan kitaba katkıda bulunmanız, yeni bir kitap başlatmamanız tavsiye edilir.

Kitaplar ve topluluk

Eğer kitaba aktif olarak katkıda bulunan kimse kalmamışsa sorumluluğu üstünüze alın ve kitabın gelişebileceği konularda elinizden geldiğince katkıda bulunun. Varsa yerel biçimlendirme rehberini (bazı kitaplarda bu rehber çok kapsamlı olur) okuyun, bu sayede ekleyeceğiniz yeni içerik kitabın mevcut içeriği ile uyumlu olacaktır. Genelde kitabın mevcut biçemini temel alarak yeni biçemleri bu biçem üzerine oturtmak, bütün biçemi değiştirip sıfırdan yeni bir biçem oluşturmaktan daha iyidir. Bazen, kitabın görünümündeki çok büyük değişiklikler kitabın sadece bazı şablonlarını değiştirmekle elde edilir. Ancak çok kullanılan şablonlarda değişiklik yaparken temkinli olun, çünkü ilgili değişiklik aynı şablonu kullanan başka kitapları olumsuz etkileyebilir.

Birçok kitabın yerel biçem rehberi yoktur. Bu durumlarda, kitabın ihtiyaç duyduğu her türlü katkıyı yapmakta özgürsünüz. Burada akılda bulundurmanız gereken tek şey altından kalkamayacağınız işlere girişmemeniz. Örneğin yerel biçem rehberi olmayan bir kitabın biçemini daha güzel olacak şekilde değiştirmek istediniz ve işe giriştiniz. Kitabın yarısının biçemini değiştirdikten sonra sıkıldınız ve işi boşladınız. Tahmin edersiniz ki böyle bir durum hiç hoş olmayacak ve hatta kitabı ilk aldığınızdaki hali şimdiki halinden daha iyi olacaktır.

Kitapları geliştirirken cesur olun ve büyük değişiklikler yapın. Bir kitabı daha güzel yapmak için sayfa taşımak, sayfa silmek veya sayfanın içeriğini tamamen değiştirmek gerekiyorsa bu değişiklikleri yapmakta tereddüt etmeyin. Elbette kitaba katkıda bulunan başka insanlar da varsa bu tür büyük değişiklikleri yapmadan önce onlarla tartışıp fikir birliğine varmanız daha hoş olacaktır.

Bir kitabın önceki katkıcıları

Vikikitap, imece usulüyle işleyen bir düzenektir ve katıldığınız birçok kitap projesinin mevcut katkıcıları olacaktır. Bu katkıcıların farklı çalışma programları, aktiflik seviyeleri ve kazanılmış hakları olabilir. İlgili kitaba yaptığınız büyük değişiklikler kitabın önceki katkıcılarının hoşuna gitmeyebilir.

Mevcut katkıcıları olmayan kitapları düzenlemek kolaydır. Bir sayfa bulur ve istediğiniz değişiklikleri o sayfaya yaparsınız. Mevcut katkıcıları olan kitaplarda ise (ilgili katkıcılar sadece izleyici olsa bile) durum bir hayli farklıdır. Birden fazla insanın aynı kitap üzerinde çalıştığı durumlarda iletişim ve iş birliği çok önemli hale gelir. Diğer insanların fikirlerine önem verin, başkalarının katkılarını geliştirin ve başkalarının da sizin katkılarınızı geliştirmelerine müsaade edin. Genelde birden fazla yazarın üzerinde çalıştığı kitaplar, tek bir yazarın yazdığı kitaplara oranla daha hızlı bir kalitelileşme süreci yaşarlar.

Tek yazarı olan kitaplar, yalnızca yazarının gücü yettiği/önemsediği ölçüde kaliteli olacaktır. Kitap yalnızca o tek yazarın sahip olduğu perspektifi, bilgi birikimini içerecek, o tek yazarın aşina olmadığı bilgiler ve örnekler kitaba girmeyecektir. Ancak iş birliği sayesinde kitap, her bir yazardan bir veya birden fazla olumlu özellik alacak ve her bir yazar kitabın bir veya birden fazla olumsuz özelliğinin yok olmasını sağlayacaktır.

Fikir birliği

Fikir birliği, anlaşılması zor bir konudur; siz ve diğer vikiyazarlar kendi görüşlerini diretince daha da zor hale gelir. Birçok sorunun tek bir doğru veya yanlış cevabı yoktur, birçok karar "evet" veya "hayır"dan, "benim görüşüm" veya "başkalarının görüşü"nden daha karmaşıktır. Sizin görüşünüz doğru olmayabilir, başkalarının görüşü yanlış olmayabilir. Hiçbir görüş tek başına doğru değildir. Viki, ortaya çıkma prensibine dayalıdır; bütün, parçalarından daha iyidir. Sizin fikirleriniz başkalarının fikirleriyle birleşir, bu sayede ortaya çıkan fikir tek bir kişinin görüşlerinden ziyade, herkesin bir şey ilave ettiği bir çorba gibidir.

Başkalarıyla çalışırken tek bir bakış açısına sahip olmayın, başkalarının görüşlerinin de mantıklı olabileceğini aklınızdan çıkarmayın. Ancak bu sayede her biri farklı bir bakış açısına sahip olan okuyucuları tatmin edebilirsiniz. Kitabınız ne kadar farklı bakış açısı içerirse o kadar iyidir.

Fikir birliği, "ortaya çıkma" ilkesinin benimsenmesini gerektirir. Eğer kitabınızın gelişmesini ve büyümesini istiyorsanız ortaya atılan fikirleri dinlemeli ve bu fikirler arasında bir uzlaşma oluşturmaya çalışmalısınız. Eğer bunu yapmazsanız kitaba ve topluluğa zarar vermiş ve vaktinizi gereksiz yere harcamış olursunuz.

Bir kitabı yeniden yazma

Vikikitap'taki bazı kitaplar başlatılmış ancak çeşitli sebeplerle boşlandığı için yarım kalmış olabilir. Bu kitapların tamamlanma seviyeleri birbirinden farklı olabilir, bazı kitaplara küçük dokunuşlar yetebilirken bazıları içinse kitabı yeniden yazmak daha uygun olabilir. Eğer kitap çok kötü bir durumdaysa ve kitabın mevcut durumundan daha iyi bir kitap oluşturacağınızı düşünüyorsanız kendi vizyonunuza hitap eden yeni bir kitap başlatabilirsiniz.

Sadece kötü durumdaki (örneğin taslak halindeki) kitapları yeniden yazmayı düşünün. Aktif katkıcıları olan ve/veya azımsanmayacak miktarda içerik barındıran kitapları kesinlikle silip yeniden yazmaya kalkışmayın.

Kitapları birleştirme

Bazen iki veya daha fazla tamamlanmamış kitap daha iyi bir iş ortaya çıkarmak üzere tek bir kitap olacak şekilde birleştirilebilir. Ayrıca kitabınızı yazmaya başladığınızda Vikikitap'taki taslak halindeki veya tamamlanmamış kitapları kitabınıza ilave edebilirsiniz.

Başka kitaplarla birleştirilmesini istediğiniz kitaplara {{birleştir}}, {{ŞununlaBirleştir}} ve {{ŞunuBirleştir}} şablonlarını yapıştırın. Bu şablonların amacı diğer vikiyazarları olası birleştirme hakkında bilgilendirmektir. Bazen diğer vikiyazarlar çeşitli sebeplerle birleştirmeye karşı çıkabilirler, bu durumda birleştirme işlemi yapılamaz. Birleştirme şablonları sayfada en az bir hafta kalmalıdır, bu sayede diğer vikiyazarlar ilgili şablonları görmek ve tartışmaya katılmak için yeterli zamana sahip olacaklardır.

Birleştirme zamanı geldiğinde eski sayfaları yeni sayfalara yönlendirin, içeriği birleştirin ve bir hizmetliye -gerekliyse- geçmişleri birleştirmesini söyleyin.