Yardım:Dosya yükleme

Bu yardım sayfası Türkçe Vikikitap'a resim, çoklu ortam vb. dosya yüklemek için izlenmesi gereken yolu anlatmaktadır.

Önce Commons'da ve kardeş sitelerde arayın

Commons

Wikimedia Commons (yani Wikimedya Ortak), kullanımı serbest olan resim, ses ve diğer çoklu ortam belgeleri deposudur. Sizin yüklemek istediğiniz resim ya da bir benzeri bir başka Vikikitap kullanıcısı tarafından daha önce ortak kullanım amacıyla Commons'a yüklenmiş olabilir. Ancak Commons büyük çoğunlukla İngilizce dilinde hizmet veren bir site olduğu için aramalarınızı ilgilendiğiniz konunun İngilizce hali ile yapmanız gerekmektedir. Commons'daki aramalarınızı burada yapabilirsiniz ancak Commons'da bir resmi bulmanın en kolay yolu kategorilerde araştırma yapmaktır. Ayrıca Commons'daki resimleri daha detaylı araştırabileceğiniz CommonSense aletini de kullanabilirsiniz.

Commons'da yüklü olan bir resmi Türkçe Vikikitap'a tekrar yüklemeniz gerekmez, bu tür Commons resimlerini Türkçe Vikikitap'a yüklenmiş resimler gibi dosya adının önüne Resim yazarak kullanabilmekteyiz.

İngilizce Vikikitap ya da Almanca Vikikitap gibi diğer Vikikitap projelerinde bulunan ve Commons'da bulunmayan resimleri Türkçe Vikikitap'a yüklemek başka bir değişle transvikilemek isterseniz oradaki telif etiketinin aynısının Türkçe versiyonunu kullanmanız gerekmektedir.

Yüklemeden önce kendimize soracağımız sorular

Vikikitap'a dosya yüklerken kendi kendinize sormanız ve yanıtlamanız gereken bazı sorular vardır. Bir dosyayı Vikikitap'a yükleyebilmeniz için önce resmin kaynağının açık bir şekilde biliniyor olması gerekmektedir. Kaynağına bağlı olarak yapılacaklar (ve yapılamayacaklar) değişir.

Kendi yaptığım bir dosyayı nasıl kullanırım?=

GNU ikonu

CC ikonu

Kendi çektiğiniz resimleri uygun bir telif lisansı altında yükleyebilirsiniz. Unutmayın Vikikitap'a yapılan tüm katkılar w:GNU Özgür Belgeleme Lisansı altında yapılmaktadır. Kendi çektiğiniz ve sahibi olduğunuz resimleri kaynak bilgisini kendinizi göstermek şartı ile ve aşağıdaki telif tiplerinden birini kullanarak yükleyebilirsiniz:

• {{GÖBL-Kişisel}} — Özgür Yazılım Vakfı tarafından yazılmış olan GNU Özgür Belgeleme Lisansı.
• {{cc-a-bp-2.5}} — Creative Commons Atıf içerikli lisans. Bu Vikikitap'a yüklenebilecek resim telif etiketlerinden biridir. Bu tip CC lisans tiplerinden birini kullanarak resminizin yaratıcısı olarak size atıfta bulunularak serbestçe kullanılmasına izin vermiş olursunuz. Daha detaylı biligiyi CC'nin internet sitesinden alabilirsiniz. Diğer CC etiketlerini buradan bulabilirsiniz.
• {{KM-Kişisel}} — Kamu malı. Resmin tüm haklarından vazgeçip kamuya bağışlanması ve dilenildiği gibi kullanılabilmesi (ticari amaçlı dahil) anlamına gelir.

Not: İnternetten telif altındaki bir resmi kopyalayıp üzerinde değişiklik yapmak o resmin size ait olduğu anlamına gelmez. Unutmayın ki siz resim ile elektronik olarak oynayıp değiştirmiş olsanız bile resmin telif hakkı yaratıcısının belirlediği biçimde kalmaya devam eder.

İnternetten buldum, ne yapmalıyım?

İnternetten bulduğunuz resimleri de eğer telif şartları uyuyor ise Vikikitap'a yüklemeniz olasıdır. Ancak bu yüklemeyi yapmadan önce İnternet üzerinde resmi bulduğunuz sitenin telif haklarının Vikikitap'a yüklemeye uygun olduğundan kesinlikle emin olmanız gerekmektedir. Unutulmaması gereken en önemli konulardan biri, dosyanın olduğu internet sitesinde eğer telif hakkı ile ilgili bir açıklama yoksa resim telifli sayılmaktadır ve o siteden yüklenecek resimler Vikikitap'a ancak adil kullanım politikasının tüm koşullarını sağlaması durumunda kullanılabilmektedir.

İnternette telifli bir siteden buldum, ne yapmalı?

Dosya:Telifli site örneği.jpg

Telifli bir sitenin her sayfasının altında ya da en azından ana sayfasının altında buna benzer bir uyarı bulunur.

Eğer resmi bulduğunuz sitede, o sitedeki içeriğin kullanımı ile ilgili bir telif açıklaması var ise bu açıklamayı mutlaka iyice okuyunuz. Anlamadığınız bir konu olursa bunu deneyimli bir hizmetliye danışabilirsiniz.

• Eğer sitedeki içeriğin telifli olduğu ve hiçbir şekilde kullanılamayacağı belirtiliyor ise bu sitedeki bir resmi Vikikitap'a yükleyemezsiniz demektir.
• Eğer bu sitedeki içeriğin Creative Commons benzeri bir şekilde yaratıcısına ya da siteye atıf yapılarak diğer bir değişle kaynak belirtilerek kullanılabileceği belirtiliyor ise bu sitedeki resimleri kaynak olarak resmin bulunduğu siteyi ve/veya yaratıcısını belirterek bu kategorideki etiketlerden birini (en son sürümü kullanınız lütfen) kullanarak Vikikitap'a yükleyebilirsiniz.
• Eğer bu sitedeki içeriğin izin almak şartı ile kullanılabileceği belirtiliyor ise o zaman sitenin ilgilileri ile iletişime geçip izin almayı deneyebilirsiniz. Ancak unutmayın, aldığınız izin e-mailini ya direkt olarak info-tr@wikimedia.org email adresine atılmasını sağlamalısınız ya da size gelen yanıtı bu adrese forward (yönlendirme) yapmanız gerekmektedir.

Adil kullanım

Telifli bir resmi de adil kullanım şartları altında Vikikitap'a yüklemeniz olasıdır. Ancak unutmayın ki bu özel şartı kullanmak için politikaya uygun bir kullanım gerekliliği elzem olmuş olmalıdır. Vikikitap'ta adil kullanım lisansına en çok ihtiyaç duyulan resim türleri programların ekran görüntüleridir. Program ekran görüntüsü dışındaki türdeki resimlerde genellikle adil kullanım politikası uygulanamaz.:

• Kapak resimleri. Çeşitli nesnelerin kapak tasarımları, tanıtım ve eleştirel yorum için (eleştirel yorumsuz tanıtım için kullanılamaz)
• Takım ve şirket logoları. Tanıtım için. Bkz: Vikikitap:Logolar
• Pullar ve para birimleri. Tanıtım için.
• Diğer promosyona yönelik materyal. Posterler, programlar, afişler, reklamlar. Eleştirel yorum için.
• Film ve televizyondan alınmış ekran görüntüleri. Eleştirel yorum ve sinema/televizyon tartışmaları için.
• Yazılım ürünlerinden alınmış ekran görüntüleri. Eleştirel yorum için.
• Tablolar ve diğer görsel sanat çalışmaları. Eleştirel yorum için, belirli bir teknik veya okulu tasvir eden resimler de dahil.
• Tanıtım fotoğrafları Tanıtım ve eleştirel yorum için. Bkz: Vikikitap:Tanıtım fotoğrafları

Bu tür bir yükleme yapmak istiyor iseniz kullanmanız gereken etiketler Adil kullanım etiketleri sayfasında sıralanmıştır.

Adil kullanım şartları çok sıkı ve kolay istismar edilebilir olduğu için Vikikitap'ta
ve özellikle telif hakları konusunda tecrübe kazanmadıkça ya da bir tecrübeli kullanıcıdan
destek almadıkça bu tür telifli dosyaları Vikikitap'a yüklemekten kaçının.

Peki telif hakkı saklı bir siteden kopyalama yapmanın bir yolu yok mu?

Sadece bir yolu var. O da telif hakkı sahibinin, eserin lisansını kendi sitesinde, GNU Özgür Belgeleme Lisansı veya uyumlu bir lisansa çevirmesi ile mümkündür. Örnek verecek olursak; www.orneksite.com adresinde bir resim olsun ve o sayfada da "Telif Hakkı Saklıdır" yazısı bulunsun. Sitenin sahibi (eser sahibi), o sayfadaki lisans yazısını GNU Özgür Belgeleme Lisansı'na çevirdikten sonra buraya kopyalayabilirsiniz. Ya da telif hakkını elinde tutan kişi, kimliğinin açık olduğu bir e-posta yazıp, resmin haklarını GNU Özgür Belgeleme Lisansı'na bağışladığını yazar ve info-tr@wikimedia.org adresine gönderirse, resim artık burada yer alabilir. Kimliğiniz açıklanmayacaktır. Bu lisans dönüşümünden sonra, geri dönmek mümkün değildir ve metin üzerinde bir daha hiçbir telif hakkınız olmaz.

Telif hakları serbest bir siteden buldum, kullanabilir miyim?

Sitede resmin tüm telif haklarından vazgeçilmiş olduğu, bir başka değişle resmin kamu malı olarak bırakıldığı belirtiliyor ise bu sitedeki bir resmi yine kaynak göstermek kaydı ile {{KM}} şablonu ile etiketleyerek Vikikitap'a yükleyebilirsiniz.

Tüm hakları kamuya bırakılmış görüntüleri sağlayan internet sitelerinin bir kısmının listesini bu sayfada bulabilirsiniz.

Bazı kamu malı resimleri bulabileceğiniz internet siteleri:

• Flickr
• ibiblio
• artschive

Bir arkadaş gönderdi / bilgisayarımda buldum / postaya eklemişler, kullanabilir miyim?

Bu şekilde kaynağını bilmediğiniz bir resmi kesinlikle Vikikitap'a yüklemeyiniz. Unutmayın ki bir resmin Vikikitap'a yüklenebilmesi için en önemli iki unsurdan biri ve ilk sırada geleni resmin kaynağının biliniyor olmasıdır.

Bir resmin size ait olması demek o resmin sizin tarafınızdan çekilmiş olması ya da yapılmış olması demektir. Yani daha önce bir şekilde bir yerlerden alıp kişisel arşivinize ya da bilgisayarınıza koymanız resmin sizin olduğu ve yaratıcısının siz olduğunuz anlamına gelmez. Dolayısıyla bu tür resimleri kesinlikle Vikikitap'a yüklemeyiniz.

Nasıl yüklerim?

Neleri nereye yüklemek gerekir?

Bir resim ya da bir başka tür ortam dosyasını vikiye alırken onu öncelikle tüm Vikimedya projelerinin ortak alanı olan Vikimedya Commons'a yüklemek önerilir; böylece tüm kardeş viki projeleri bu dosyayı kolaylıkla paylaşabilecektir. Vikikitap'ta kullanılabilme koşullarına sahip tüm dosyalar, adil kullanım dosyaları hariç, Commons'a yüklenebilir ve yüklenmelidir. Adil kullanım dosyalarını ise Vikikitap'a yüklemeniz gerekir.

Vikikitap'a yükleyeceğiniz dosyalarda başlıca şu özellikler aranır:

• Telif hakkı sorunu olmaması: İnternette ya da ücretsiz dağıtılan ortamlarda yayınlanan çoğu ortam dosyası aslında başka yerde yayınlanma hakları saklı eserlerdir ve dolayısıyla Vikikitap'a ya da Commons'a yüklenemezler. Buna bağlı olarak, dosyanın kaynağının bilinmesi ve açıkça belirtilmesi gerekir.
• Adlandırma, içeriği açıkça tarif eder, herkes tarafından anlaşılabilir ve Vikikitap: Adlandırma politikası'na uygun olmalıdır.
• Üzerinde tarih, kaynak belirten bir adres veya reklam olmamalıdır.
• Düşük kalitede (çok düşük çözünürlüklü ya da çok küçük boyutlu) ve uygunsuz düzende (çerçeveli, alt gölgeli veya kenar kabartmalı) olmamalıdır.

Sol sütundaki Dosya yükle bağlantısı

Dosya yükleme sayfasındaki Dosya yükleme arayüzü

Yukarıdaki tüm soruları sorup en sonunda verdiğiniz yanıtlar ile elinizdeki resmin Vikikitap'a yüklenebilecek türden bir resim olduğuna kanaat getirmiş iseniz artık o resmi yükleyebilirsiniz. Ancak unutmayın ki el elden, akıl da akıldan üstündür ve Vikikitap'ta bazı kullanıcılar, tıpkı her yerde olduğu gibi, diğerlerinden daha tecrübelidirler ve bir başka tecrübeli kullanıcı sizin yüklediğiniz resmin telif etiketini yani lisansını yanlış bulabilir ve yüklediğiniz resimi silinmesi için işaretleyebilir ya da bu kullanıcı bir hizmetli ise direkt silebilir. Lütfen bundan kişisel bir sonuç çıkarmayın ve her zaman iyi niyet olduğunu varsaymayı ihmal etmeyin. Tavsiyemiz yapmış olduğunuz muhtemel bir hatadan bir şeyler öğrenmeye çalışmanız ve aynı hatayı bir daha yapmamaya çalışmanız yönündedir. Ancak neyin yanlış olduğunu öğrenmek için yüklediğiniz resmi silinmesi için işaretleyen ya da silen kullanıcı ile temasa geçebilir ve konuyu tartışabilirsiniz. Lütfen kişilerle temasa geçmeden koyulmuş olan etiketleri çıkarmayınız.

Yükleme sayfasına giriş

Yüklemek istediğiniz resimi yüklemek için ilk olarak yapmanız gereken Özel:Upload sayfasına sol sütundaki Araçlar bölümünün altındaki Dosya yükle bağlantısına tıklamanızdır. Böylece dosya yüklemesi yapacağınız arayüze ulaşmış olacaksınız.

Yüklenecek resmi seçmek

Yükleme sayfasının başındaki uyarıları mutlaka okuyun. Unutmayın ki doğru ve kurallara, özellikle de telif haklarına aykırı olarak yüklenmiş her resim er ya da geç sistemden silinecektir.

Dosya seçme kutucuğu

• Resim yükleme arayüzündeki Dosya seçme kutucuğunun (Yüklemek istediğiniz dosya) yanındaki üzerinde Browse yazan düğmeye basarak açılan pencereden yüklemek istediğiniz dosyayı seçin ve onaylayın.

Dosya seçme kutucuğu:Örnek seçme

• Böylece yukardaki biçimde seçmiş olduğunuz resmin bulunduğu dizin kutucuğa yazılmış olur.

Resme isim vermek

Dosya seçme kutucuğu

• Yüklemek istediğiniz resmi seçtiğiniz anda resmin dosyadaki orijinal hali dosya adı belirleme kutucuğuna (Vikikitap'taki dosya adı) doğrudan gelecektir. Dosyalara isim verirken şu noktalara özellikle dikkat ediniz:

• Dosya adı kesinlikle resmin içeriğini belirleyecek biçimde olmalıdır. Özellikle dijital fotoğraf makinalarının verdiği otomatik numaralar ile kodlanmış dosya isimlerini kesinlikle daha mantıklı ve resmin içeriğini belirleyecek bir şekilde değiştirin. Örnek vermek gerekirse: Datça Knidos Antik kentindeki antik tiyatro.jpg gibi betimleyici bir isim çok iyi olacaktır. Bu sayede ileride resim araması yapan kullanıcılar isimden yola çıkarak aradıkları resimi kolayca bulacaklardır. Bir de gereksiz büyük harf kullanmaktan kaçınınız lütfen.

Resimle ilgili açıklayıcı bilgi girmek

Açıklama giriş kutusu

• Yükleme sayfasında bulunan bilgi şablonunu kopyalayarak açıklama giriş kutucuğuna (Dosya hakkında açıklama) yapıştırınız. Sonrada içini uygun şekilde doldurunuz.

{{Bilgi
|açıklama = 
|kaynak = 
|tarih = 
|yazar = 
|izinler = 
|diğer sürümler =
|}}

açıklama

Resim hakkındaki detaylı açıklamayı girin

kaynak

Resim alındığı kaynağı girin, eğer bir internet sitesinden alınmış ise resmin bulunduğu sayfanın bağlantısını yazın. Resim size ait ise kendi yapımım ya da çekimim yazabilirsiniz.

tarih

Resmin yaratıldığı tarih.

yazar

Resim orijinal yaratıcısının adını veya kullanıcı adını yazın. Eğer bu bir Vikikitap kullanıcısı ise kullanıcı sayfasına bağlantılayın. Eğer Internet üzerindeki bir paylaşım sitesindeki kullanıcı ise o sitedeki kullanıcı sayfasına bağlantı yaratın.

izinler

Yüklediğiniz resmin telif durumu etiketi koyulur. İsterseniz bir sonraki adımdan yararlanarak da seçebilirsiniz.

diğer_sürümler

Yüklediğiniz resmin başka bir versiyonu var ise onun bağlantısını galeri biçiminde koyabilirsiniz.

Lisans (telif) seçmek

Lisans (telif) seçim kutucuğu

• Bu kutucukta listelenen ve yüklemek istediğiniz dosyaya en uygun düşen lisansı seçiniz. Seçeceğiniz uygun lisans türünü bilemiyor ya da bu konuda daha detaylı bilgi arıyorsanız aşağıdaki bağlantıları kullanabilirsiniz:

Dosya Politikası Bağlantıları

Dosya Kullanım Politikası - Dosya Telif Etiketleri - Telif Hakları (genel) - Telif hakları (SSS)

İlgili kaynaklarda sorunuza cevap bulamazsanız deneyimli bir kullanıcıya veya medya inceleme timi üyelerine danışabilirsiniz.

Son adım

Yukarıda sıralananları eksiksiz yapmış iseniz artık resmi yüklemeye hazırsınız demektir. Sayfanın en altındaki dosya yükle düğmesine basarak yükleme işlemini tamamlayabilirisiniz.

Ayrıca bakınız

Dosya sayfasında .

Dış bağlantılar

• TC Kültür bakanlığı Telif hakları internet sitesi