Nevit

Tangram Kitabı

Tahta Tangram Seti

Tangram, taş, kemik, plastik veya tahtadan yapılmış olan geometrik biçimlerdeki yedi adet parçayı bir araya getirerek çeşitli formlar oluşturma esasına dayalı yaratıcı bir zeka oyunudur. Hedeflenen form, geometrik bir şekil, hareket halindeki bir insan figürü, hayvan figürü, alfabedeki bir harf ya da benzeri bir şey olabilir. Hedef olarak belirlenen formu oluşturabilmek için, yedi parçanın tamamını kullanmak gerekmektedir. Bu parçalar, farklı büyüklüklerdeki beş adet üçgen, bir adet kare ve bir adet yamuktur. Bu yedi parçanın Güneş, Ay, Mars, Jupiter, Satürn, Merkür ve Venüs’ü temsil ettiği söylenmektedir. Çin'de geliştirilen bu oyunun ortaya çıkışı çok eski tarihlerde olmuştur.

İsmi

Oyunun Çince ismi “ch’i ch’iao t’u” dur. İngilizce ismi olan 'Tangram', İngilizce'de bulmaca veya incik-boncuk manasına gelen tramgram kelimesinden türemiştir. Bu ismin kaynağı kesin olarak bilinmemektedir. Tangramın, kadınlar ve çocuklara yönelik bir oyun olarak ortaya çıktığı ve erkekler tarafından benimsenene kadar "ciddi" bir uğraş olarak kabul edilmediği, bu yüzden oyunun ilk ortaya çıkışının ardından uzun bir süre oyun ile ilgili bilgilerin kayıtlara geçirilmediği düşünülmektedir. Bir görüşe göre tangram kelimesi Çin'deki Tang hanedanından gelmektedir. Bir başka görüşse göre ise kelime, Amerikan denizcilerini eğlendiren Tanka kızlarından gelmektedir. Tankalılar, afyon satışı ile uğraşan, nehir kıyısından yaşayan bir topluluktur. Afyon alışverişi için gelen batılı denizcilerin Tanka kızları ile görüştüğü ve oyunu onlardan öğrendikleri düşünülmektedir. Üçüncü bir görüşe göre, kırılan bir çiniyi birleştirmeye çalışırken yanlışlıkla oyunu keşfeden Tan isimli bir adamın isminden tangram sözcüğü türetilmiştir.

İngilizce yazılı kaynaklarda bu kelimeyi ilk kullanan kişi, sonradan Harvard Ünivesitesi'ne rektör olan Thomas Hill'dir ve bu kelimeyi 1848'de basılan 'Gençler için Geometrik Bulmacalar' adlı kitabında kullanmıştır.

Tarihi

Çin'de, Song Hanedanı zamanında yapılan 'yanjitu' denilen mobilya takımlarına dayanmaktadır. Bu mobilyalar, altı parçadan oluşmaktadır. Sonrada üçgen şeklinde yedinci bir parça daha eklenmiştir ve bu yedi parça gerektiğinde bir araya getirilerek kare şeklinde büyük bir masa oluşturulabilmektedir. Ming Hanedanı döneminde bu mobilyaların çeşitli versiyonları üretilmiş ve daha sonra küçük tahta parçalarından oyun setleri üretilmeye başlanmıştır. Bilinen ilk numune 1780’den kalma Utamaro’ya ait bir tahta parçasıdır. Bilinen en eski tangtam kitabı ise 1813 Çin baskısıdır. Ancak 1742 Japonya baskılı bir kitapta da bulmacaya benzer bir tangram görülmektedir. Uzmanlar, tangramın 18.yüzyıldan önce Uzak Doğu'da başladığını ve daha sonra Batı ülkelerine yayıldığını söylemektedirler. 1818’e kadar tangram yayınları Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, İtalya, Fransa ve İngiltere’de görülmüştür. 19. y.y.’da Avrupa’da ve Amerika’da yayılmış ve popüleritesini günümüze kadar sürdürebilmiştir. 19. y.y.’nın sonlarına doğru Alman bir sanayici taştan tangramlar ve parçalı bulmacaları “The Anchor Puzzle” adı altında üretmeye başlamıştır. 1903 yılında Amerikalı ünlü satranç ustası ve oyun üreticisi Sam Lyod, 'Tan'ın 8. Kitabı' adlı tangram kitabını yazmş, bu kitapta tangram oyununun günümüzden 4000 yıl önce Tan isimli bir tanrı tarafından icat edildiğine insanları ikna etmeye çalışmıştır. Ona göre, Tan'ın yedi kitabının her birinde 1000 adet tangram bulmacası vardır ve bu bulmacalar dünyanın ve de dünyadaki canlıların yaratılışını ifade etmektedir. Sam Lyod'un 'Tan'ın 8. Kitabı' adlı kitabında, bazılarının çözümü mümkün olmayan 700 adet tangram bulmacası vardır. 1. Dünya Savaşı sırasında bulmacalar en popüler devirlerini yaşamış,her iki tarafın akerleri de siperlerde beklerken bu oyunu oynamışlardır.

Temel bir Tangram çizimi

Tangram yapımı (tan ların bölünmesi)

Bir çetvel ve gönye ile bir tangram yapmak hiç de zor değil. İstediğiniz boyda bir tangram yapabilirsiniz. Tanlar düz çizgiler ve ortalarını içerir.

Oranlar:

• a-b = b-j = j-h = h-a = 2 ölçü
• be = e-j = j-i = i-h = c-g = 1 ölçü

Çizim:

• 2 ölçü boyutunda bir kare çizin
• b-j ve j-h'nin ortalarını işaretleyin.
• b-h'yi çizin.
• e-j'yi çizin..
• a'dan ortaya bir çizgi çizin ve e-i'yi kesinceye kadar devam ettirin.
• g'den çıkan dikeyler çizin ve b-d'ye kadar devam ettirin.
• i'den i-e'ye dik bir çizgi çizin ve h-d'nin ortasına kadar uzatın. Devam ettirilseydi bu çizgi a-h'nin ortasından geçerdi.

A4 kağıt üzerine basılmaya hazır

Hazırlanabilecek Tangram modelleri

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•