Osmanlıca/Alfabe

Osmanlı döneminde yazmak için Arap alfabesinin azıcık değiştirilmiş bir versiyonu kullanılmaktadır. Sami bir dil olan Arapçada kelimeler çoğunlukla "vezin" adı verilen kalıplara uyarak kurulduğu için, ünlülerin her zaman yazılmasına gerek görülmemiştir. Ayrıca, Arapçada bulunan ünsüz sayısı Türkçeden çok daha fazla iken ünlü sayısı ise Türkçeden çok daha azdır. Tüm bu problemler, Osmanlı döneminde bazı kelimelerin bir sürü doğru yazıma sahip olmasına ve genel olarak yazım kurallarının çok tutarlı olamamasına sebep olmuştur.

Alfabe

ذ	د	خ	ح	چ	ج	ث	ت	پ	ب	ا
zel	dal	hı	ha	çim	cim	se	te	pe	be	elif
غ	ع	ظ	ط	ض	ص	ش	س	ژ	ز	ر
gayn	ayn	zı	tı	dad	sad	şın	sin	je	ze	re
ی	ه	و	ن	م	ل	ڭ	گ	ك	ق	ف
ye	he	vav	nun	mim	lam	nef	gef	kef	kaf	fe

Yukarıdaki tabloda kırmızı ile işaretlenen harfler, sadece Arapça kelimelerde bulunup, kökeni Türkçe veya Farsça olan veya Batı asıllı kelimelerde bulunmamaktadır. Buna mukabil mor ile işaretlenmiş harfler ise alfabeye Farsçanın eklediği harfler olduğundan kökeni Arapça kelimelerde bulunmamaktadır. Sarı ile işaretlenen nef harfi ise sadece Türkçeye mahsustur.

Birleşme Şekilleri

Ancak, Arap harfleri nadiren blok hâlinde kullanılır. Kitap harfleri bile el yazısı gibi kendi birleşme şekillerine sahiptir. Bundan dolayı harfler; kelimenin başında, ortasında ve sonunda farklı şekiller almaktadır.

İzole	Sonda	Ortada	Başta	İsmi
ا	ـا	—		elif
ب	ـب	ـبـ	بـ	be
پ	ـپ	ـپـ	پـ	pe
ت	ـت	ـتـ	تـ	te
ث	ـث	ـثـ	ثـ	se
ج	ـج	ـجـ	جـ	cim
چ	ـچ	ـچـ	چـ	çim
ح	ـح	ـحـ	حـ	ha
خ	ـخ	ـخـ	خـ	hı
د	ـد	—		dal
ذ	ـذ	—		zel
ر	ـر	—		re
ز	ـز	—		ze
ژ	ـژ	—		je
س	ـس	ـسـ	سـ	sin
ش	ـش	ـشـ	شـ	şın
ص	ـص	ـصـ	صـ	sad
ض	ـض	ـضـ	ضـ	dad
ط	ـط	ـطـ	طـ	tı
ظ	ـظ	ـظـ	ظـ	zı
ع	ـع	ـعـ	عـ	ayn
غ	ـغ	ـغـ	غـ	gayn
ف	ـف	ـفـ	فـ	fe
ق	ـق	ـقـ	قـ	qaf
ك	ـك	ـكـ	كـ	kef
گ	ـگ	ـگـ	گـ	gef
ڭ	ـڭ	ـڭـ	ڭـ	nef
ل	ـل	ـلـ	لـ	lam
م	ـم	ـمـ	مـ	mim
ن	ـن	ـنـ	نـ	nun
و	ـو	—		vav
ه	ـه	ـهـ	هـ	he
ی	ـی	ـیـ	یـ	ye

ا، د، ذ، ر، ز، ژ، و (elif, dal, zel, re, ze, je, vav) harfleri, kendisinden sonra gelen harfle bağlanmazlar. Bu harflere "munfasıl harfler" de denir. ه (he) harfi ise bir ünsüzü temsil ettiğinde bağlanır, ancak bir ünlüyü temsil ettiğinde bağlanmaz.

Ligatürler

Bazı harfler, yan yana gelince özel şekillere bürünürler. En sık ve zorunlu olan tek ligatür, lam-elif ligatürüdür.

لا ﻼ

Bunun dışında ج، چ، ح، خ، م، ه (cim, çim, ha, hı, mim, he) harfleri, kullanılan hatta göre çeşitli ligatürlere bürünebilmektedir. Bilgisayarlarda tüm fontlarda bu ligatürler bulunmasa da Osmanlı döneminde bu ligatürlerin çoğunluğu zorunluydu. Aşağıda Be ve Lam harflerini kullanarak bu ligatürler gösterilmiştir.

بمل بجل بهل

Osmanlıca İçindekiler
Giriş - Alfabe - Metinler
	İmlâ	Kelime Bilgisi
Türkçe Unsurlar	Ünlüler Ünsüzler Ekler	Kefli Kelimeler Basit Bağlaçlar Zamirler Zarflar
Arapça ve Farsça Unsurlar	Ses Bilgisi Vezinler Masdarlar İsm-i Fâil ve Mefûller Türemiş İsimler İsmin çekimlenmesi Tamlamalar	Harf-i Cerler Farsça Ekler Bağlaçlar Farsça ve Arapça Sayılar